VPN چیست؟
وی پی ان چیست؟ VPN مخفف عبارت «شبکه خصوصی مجازی» است و به شما امکان می‌دهد هنگام استفاده از شبکه‌های عمومی، یک اتصال شبکه امن و محافظت‌شده برقرار کنید. VPN ترافیک اینترنتی شما را رمزگذاری کرده و هویت آنلاین شما را مخفی می‌کند. این امر ردیابی فعالیت‌های آنلاین شما توسط اشخاص ثالث و سرقت داده‌ها را بسیار دشوار می‌سازد. رمزگذاری اطلاعات به‌صورت بلادرنگ انجام می‌شود.
VPN چگونه کار می‌کند؟
VPN با مخفی کردن آدرس IP شما عمل می‌کند و شبکه را وادار می‌سازد تا ترافیک شما را از طریق یک سرور راه دور ویژه که توسط ارائه‌دهنده VPN مدیریت می‌شود، هدایت کند. این بدان معناست که هنگام گشت‌وگذار در اینترنت با VPN، سرور VPN منبع داده‌های شما محسوب می‌شود. به این ترتیب، ارائه‌دهنده اینترنت (ISP) و سایر اشخاص ثالث نمی‌توانند ببینند که به کدام وب‌سایت‌ها مراجعه می‌کنید یا چه داده‌هایی ارسال و دریافت می‌کنید. VPN مانند یک فیلتر پیشرفته عمل می‌کند که تمام داده‌های شما را به شکل غیرقابل خواندن یا «رمز شده» تبدیل می‌کند، به‌طوری که حتی اگر کسی به داده‌های شما دسترسی پیدا کند، هیچ کاربردی نخواهند داشت.
میزان استفاده و دلایل محبوبیت VPN
استفاده از VPN در سال‌های اخیر به سرعت افزایش یافته است. بر اساس گزارش Forbes، حدود ۳۱٪ کاربران اینترنت در جهان اکنون از VPN استفاده می‌کنند، با وجود اینکه استفاده از VPN در برخی کشورها از جمله چین، هند، روسیه، مصر و ترکیه محدود یا ممنوع است. همان تحقیق نشان داده که افزایش حریم خصوصی، مهم‌ترین دلیل استفاده از VPN برای ۴۷٪ کاربران شخصی است و پس از آن، دسترسی به خدمات استریم با ۴۶٪ قرار دارد.
مزایای VPN
اتصال VPN ترافیک داده‌های شما را در اینترنت مخفی و محافظت‌شده می‌کند و دسترسی افراد غیرمجاز به آن را محدود می‌سازد. داده‌های بدون رمزگذاری می‌توانند توسط هر کسی که به شبکه دسترسی دارد و قصد مشاهده آن‌ها را دارد، دیده شوند. با استفاده از VPN، هکرها و مجرمان سایبری قادر به رمزگشایی این داده‌ها نیستند.
رمزگذاری امن: برای خواندن داده‌ها، نیاز به کلید رمزگذاری است. بدون این کلید، حتی در صورت حمله brute force، یک کامپیوتر میلیون‌ها سال طول می‌کشد تا داده‌ها را رمزگشایی کند. VPN کمک می‌کند تا فعالیت‌های آنلاین شما حتی در شبکه‌های عمومی کاملاً مخفی باقی بماند.
مخفی کردن موقعیت جغرافیایی: سرورهای VPN در واقع به‌عنوان پراکسی شما در اینترنت عمل می‌کنند. از آنجا که داده‌های موقعیت جغرافیایی از سروری در کشور دیگری ارسال می‌شود، مکان واقعی شما قابل تشخیص نیست. علاوه بر این، بیشتر خدمات VPN گزارشی از فعالیت‌های شما ذخیره نمی‌کنند. برخی ارائه‌دهندگان ممکن است رفتار شما را ثبت کنند، اما این اطلاعات را به شخص ثالث منتقل نمی‌کنند. بنابراین هرگونه رکورد احتمالی از فعالیت شما به‌طور دائمی مخفی باقی می‌ماند.
دسترسی به محتوای منطقه‌ای: محتوای وب منطقه‌ای همیشه از همه نقاط جهان قابل دسترسی نیست. بسیاری از سرویس‌ها و وب‌سایت‌ها دارای محتوایی هستند که تنها از برخی مناطق قابل مشاهده است. اتصال‌های معمولی از سرورهای محلی برای تعیین موقعیت شما استفاده می‌کنند. این بدان معناست که در هنگام سفر، نمی‌توانید به محتوای محل سکونت خود دسترسی داشته باشید و از خانه هم به محتوای بین‌المللی دسترسی ندارید. با تغییر موقعیت جغرافیایی از طریق VPN می‌توانید به سروری در کشور دیگری متصل شده و موقعیت خود را به‌طور مؤثر «تغییر» دهید.
انتقال امن داده‌ها: اگر به‌صورت دورکاری کار می‌کنید، ممکن است نیاز داشته باشید به فایل‌های مهم روی شبکه شرکت خود دسترسی پیدا کنید. برای امنیت این اطلاعات، نیاز به اتصال امن وجود دارد. برای دسترسی به شبکه، اغلب استفاده از VPN لازم است. خدمات VPN با اتصال به سرورهای خصوصی و استفاده از روش‌های رمزگذاری پیشرفته، خطر نشت داده‌ها را به حداقل می‌رسانند.
چرا باید از اتصال VPN استفاده کنیم؟
معمولاً ارائه‌دهنده اینترنت شما (ISP) زمانی که به اینترنت متصل می‌شوید، اتصال شما را راه‌اندازی می‌کند و شما را از طریق آدرس IP دنبال می‌کند. ترافیک شبکه شما از طریق تجهیزات شبکه و سرورهای ISP عبور می‌کند که می‌توانند تمام فعالیت‌های آنلاین شما را ثبت و مشاهده کنند.
ممکن است ISP شما قابل اعتماد به نظر برسد، اما احتمال دارد تاریخچه مرور شما را با تبلیغ‌کنندگان، پلیس، دولت یا سایر اشخاص ثالث به اشتراک بگذارد. همچنین، ISPها ممکن است هدف حملات سایبری قرار بگیرند: اگر هک شوند، اطلاعات شخصی و خصوصی شما می‌تواند در معرض خطر قرار گیرد.
این موضوع به‌ویژه در زمانی اهمیت دارد که مرتباً به شبکه‌های وای‌فای عمومی متصل می‌شوید. هیچ‌گاه نمی‌دانید چه کسی ممکن است ترافیک اینترنت شما را زیر نظر داشته باشد و چه اطلاعاتی از شما سرقت کند، از جمله رمزهای عبور، داده‌های شخصی، اطلاعات پرداخت یا حتی هویت کامل شما.
چه زمانی باید از VPN استفاده کنید؟
VPN در موقعیت‌های مختلفی مفید است، از جمله:
مناطق دارای وای‌فای عمومی: هکرها اغلب از اتصالات وای‌فای عمومی ناامن، مانند هات‌اسپات‌ها، برای سرقت داده‌ها استفاده می‌کنند. VPN ترافیک آنلاین شما را محافظت می‌کند، بنابراین حتی اگر مجرمان سایبری به داده‌ها دسترسی پیدا کنند، رمزگذاری آن‌ها مانع سوءاستفاده می‌شود.
مرور عمومی اینترنت: اینترنت به طور کلی با خطراتی مانند ردیابی فعالیت‌ها و سرقت هویت همراه است. VPN با محافظت از تاریخچه و داده‌های خصوصی کاربران، کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزمره اینترنتی شما توسط اشخاص ثالث مورد سوءاستفاده قرار نگیرد و اطلاعات شخصی از دسترسی غیرمجاز یا سرقت محفوظ بماند.
استریم فیلم و سریال: بسیاری از سرویس‌های پخش ویدئو، مانند Netflix و YouTube، دسترسی به برخی محتواها را در کشورهای مختلف محدود می‌کنند. VPN با رمزگذاری آدرس IP باعث می‌شود کاربر به نظر برسد که از کشور دیگری محتوا را مشاهده می‌کند و محدودیت‌های جغرافیایی را دور می‌زند.
بازی آنلاین: بسیاری از گیمرها نیازمند اتصال اینترنتی سریع و پایدار هستند بدون اینکه کاهش پهنای باند یا حملات DDoS سرعتشان را کاهش دهد. استفاده از VPN در بازی باعث می‌شود فعالیت شما از دید ISP مخفی بماند، پهنای باند کاهش نیابد و یک لایه امنیتی اضافه ایجاد شود.
خرید آنلاین: خرید کالا و خدمات آنلاین با خطراتی مانند سایت‌های جعلی، حملات فریبنده، تبعیض قیمت و تبلیغات مزاحم همراه است. VPN با حفظ اطلاعات کارت اعتباری و فعالیت آنلاین، امکان خرید امن و بدون فشار یا خطر را فراهم می‌کند و همچنین به جلوگیری از تبعیض قیمت کمک می‌کند، جایی که کاربران در برخی کشورها برای یک محصول مبلغ بیشتری پرداخت می‌کنند.
یک VPN خوب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
یک VPN مناسب باید قادر باشد یک یا چند وظیفه حیاتی را انجام دهد و همچنین خود VPN نیز باید در برابر نفوذ محافظت‌شده باشد. ویژگی‌هایی که باید از یک راه‌حل جامع VPN انتظار داشته باشید عبارتند از:
رمزگذاری آدرس IP: وظیفه اصلی VPN مخفی کردن آدرس IP شما از دید ISP و سایر اشخاص ثالث است. این کار به شما اجازه می‌دهد که اطلاعات خود را به‌صورت آنلاین ارسال و دریافت کنید بدون اینکه کسی جز شما و ارائه‌دهنده VPN به آن دسترسی داشته باشد.
رمزگذاری پروتکل‌ها: VPN باید مانع از به‌جا گذاشتن آثار دیجیتال شما شود، مانند تاریخچه مرور، تاریخچه جستجو و کوکی‌ها. رمزگذاری کوکی‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا از دسترسی اشخاص ثالث به اطلاعات حساس مانند داده‌های شخصی، اطلاعات مالی و سایر محتوای وب‌سایت‌ها جلوگیری می‌کند.
کلید قطع اضطراری (Kill Switch): اگر اتصال VPN شما به طور ناگهانی قطع شود، اتصال امن شما نیز قطع خواهد شد. یک VPN خوب می‌تواند این قطع ناگهانی اتصال را تشخیص دهد و برنامه‌های پیش‌انتخاب شده را ببندد تا احتمال افشای داده‌ها کاهش یابد.
احراز هویت دو مرحله‌ای: یک VPN قوی با استفاده از روش‌های مختلف احراز هویت، تمامی افرادی که تلاش به ورود می‌کنند را بررسی می‌کند. به عنوان مثال، پس از وارد کردن رمز عبور، کدی به دستگاه موبایل شما ارسال می‌شود. این کار دسترسی اشخاص غیرمجاز به اتصال امن شما را بسیار دشوار می‌کند.
انواع VPN
انواع مختلفی از VPN وجود دارد، اما سه نوع اصلی آن عبارتند از:
۱. SSL VPN
اغلب همه کارکنان یک شرکت به لپ‌تاپ شرکت دسترسی ندارند تا از خانه کار کنند. در بحران کرونا در بهار ۲۰۲۰، بسیاری از شرکت‌ها با مشکل کمبود تجهیزات برای کارکنان خود مواجه شدند. در این شرایط، معمولاً از دستگاه‌های شخصی (کامپیوتر، لپ‌تاپ، تبلت یا گوشی موبایل) استفاده می‌شود. در این حالت، شرکت‌ها به راه‌حل SSL-VPN روی می‌آورند که معمولاً از طریق یک سخت‌افزار خاص پیاده‌سازی می‌شود.
پیش‌نیاز این VPN معمولاً یک مرورگر HTML-5 است که برای دسترسی به صفحه ورود شرکت استفاده می‌شود. مرورگرهای HTML-5 برای تقریباً هر سیستم عاملی در دسترس هستند و دسترسی با نام کاربری و رمز عبور محافظت می‌شود.
۲. Site-to-Site VPN
یک Site-to-Site VPN در اصل یک شبکه خصوصی است که شبکه‌های داخلی شرکت را مخفی می‌کند و اجازه می‌دهد کاربران این شبکه‌های امن به منابع یکدیگر دسترسی داشته باشند.
این نوع VPN زمانی مفید است که شرکت شما چندین شعبه دارد که هر کدام شبکه محلی (LAN) خود را به شبکه گسترده (WAN) متصل کرده‌اند. همچنین اگر دو شبکه داخلی جداگانه داشته باشید و بخواهید بین آن‌ها فایل ارسال کنید بدون اینکه کاربران یکی از شبکه‌ها مستقیماً به دیگری دسترسی داشته باشند، Site-to-Site VPN کاربرد دارد.
این نوع VPN عمدتاً در شرکت‌های بزرگ استفاده می‌شود، پیاده‌سازی آن پیچیده است و انعطاف‌پذیری SSL VPN را ندارد، اما موثرترین روش برای اطمینان از ارتباط داخلی و بین دپارتمان‌های بزرگ است.
۳. Client-to-Server VPN
استفاده از VPN از طریق یک کلاینت VPN را می‌توان مانند این تصور کرد که یک کابل اتصال از خانه به شرکت کشیده شده باشد. کارکنان می‌توانند از طریق اتصال امن از دفتر خانه وارد شبکه شرکت شوند و طوری عمل کنند که گویی در دفتر حضور دارند. با این حال، ابتدا باید کلاینت VPN روی کامپیوتر نصب و پیکربندی شود.
در این روش، کاربر مستقیماً از طریق ارائه‌دهنده VPN خود به اینترنت متصل می‌شود و نه از طریق ISP محلی خود، که این کار فاز تونل VPN را کوتاه‌تر می‌کند. به جای اینکه VPN فقط یک تونل رمزگذاری ایجاد کند تا اتصال اینترنت موجود را مخفی کند، VPN داده‌ها را پیش از ارائه به کاربر رمزگذاری می‌کند.
این نوع VPN به‌ویژه برای استفاده در شبکه‌های عمومی ناامن مناسب است. این VPN از دسترسی اشخاص ثالث جلوگیری کرده و داده‌ها را تا پایان مسیر رمزگذاری می‌کند. همچنین ISP نمی‌تواند داده‌های بدون رمزگذاری را مشاهده کند و محدودیت‌های دسترسی به اینترنت کاربر را دور می‌زند.
مزیت این نوع اتصال VPN، بهره‌وری بیشتر و دسترسی جهانی به منابع شرکت است. به شرطی که سیستم تلفنی مناسب وجود داشته باشد، کارمند می‌تواند با استفاده از هدست به سیستم متصل شده و به‌گونه‌ای عمل کند که گویی در محل کار حضور دارد؛ حتی مشتریان شرکت نمی‌توانند تشخیص دهند که کارمند در دفتر شرکت است یا دفتر خانه خود.
چگونه یک VPN را روی کامپیوتر خود نصب کنیم؟
قبل از نصب VPN، مهم است که با روش‌های مختلف پیاده‌سازی آشنا شوید:
۱. کلاینت VPN
برای کلاینت‌های VPN مستقل، نرم‌افزار باید نصب شود. این نرم‌افزار برای برآورده کردن نیازهای نقطه پایانی (endpoint) پیکربندی می‌شود. هنگام راه‌اندازی VPN، نقطه پایانی ارتباط VPN را اجرا کرده و به نقطه پایانی دیگر متصل می‌شود و تونل رمزگذاری را ایجاد می‌کند. در شرکت‌ها، این مرحله معمولاً نیازمند وارد کردن رمز عبور صادر شده توسط شرکت یا نصب یک گواهینامه مناسب است. با استفاده از رمز عبور یا گواهینامه، فایروال تشخیص می‌دهد که این اتصال مجاز است. سپس کارمند با استفاده از اطلاعات شناسایی خود، هویت خود را تأیید می‌کند.
۲. افزونه مرورگر
اکثر مرورگرها، مانند Google Chrome و Firefox، قابلیت اضافه کردن افزونه‌های VPN را دارند. برخی مرورگرها، از جمله Opera، Brave, Vivaldi, Tor و… حتی افزونه VPN داخلی دارند. افزونه‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا به سرعت VPN خود را روشن و تنظیم کنند، اما اتصال VPN فقط برای داده‌هایی معتبر است که در همان مرورگر به اشتراک گذاشته می‌شوند. استفاده از مرورگرهای دیگر یا فعالیت‌های اینترنتی خارج از مرورگر (مثل بازی‌های آنلاین) توسط این VPN رمزگذاری نمی‌شود.
اگرچه افزونه مرورگر به کاملی کلاینت VPN نیست، اما برای کاربران اینترنت غیرمداوم که به یک لایه امنیتی اضافی نیاز دارند، گزینه مناسبی است. با این حال، افزونه‌ها در برابر نفوذ آسیب‌پذیرتر هستند. همچنین توصیه می‌شود که کاربران افزونه معتبر انتخاب کنند، زیرا برخی افزونه‌های تقلبی ممکن است داده‌های شخصی شما را جمع‌آوری کنند. جمع‌آوری داده شامل اطلاعات شخصی شما است که توسط بازاریاب‌ها برای ایجاد پروفایل شخصی استفاده می‌شود و تبلیغات شخصی‌سازی شده را ارائه می‌دهد.
۳. VPN روی روتر
اگر چندین دستگاه به یک اتصال اینترنت متصل هستند، ممکن است نصب VPN روی روتر ساده‌تر از نصب VPN جداگانه روی هر دستگاه باشد. VPN روی روتر به‌ویژه زمانی مفید است که بخواهید دستگاه‌هایی را محافظت کنید که پیکربندی آن‌ها سخت است، مانند تلویزیون‌های هوشمند. همچنین می‌توانند به شما کمک کنند تا به محتوای محدود جغرافیایی از طریق سیستم‌های سرگرمی خانگی دسترسی داشته باشید.
VPN روی روتر آسان نصب می‌شود، همیشه امنیت و حریم خصوصی را فراهم می‌کند و مانع از به خطر افتادن شبکه شما می‌شود، حتی وقتی دستگاه‌های ناامن متصل می‌شوند. با این حال، اگر روتر رابط کاربری اختصاصی نداشته باشد، مدیریت آن ممکن است دشوار باشد و این می‌تواند باعث مسدود شدن اتصالات ورودی شود.
۴. VPN شرکت
VPN شرکتی یک راه‌حل سفارشی است که نیاز به راه‌اندازی و پشتیبانی فنی شخصی‌سازی شده دارد. این VPN معمولاً توسط تیم IT شرکت ایجاد می‌شود. به عنوان کاربر، شما هیچ دسترسی مدیریتی به VPN ندارید و فعالیت‌ها و انتقال داده‌های شما توسط شرکت ثبت و نظارت می‌شوند. این امر به شرکت کمک می‌کند خطر نشت داده‌ها را به حداقل برساند. مزیت اصلی VPN شرکتی، اتصال کاملاً امن به اینترانت و سرور شرکت است، حتی برای کارمندانی که با اینترنت شخصی خود خارج از شرکت کار می‌کنند.
جمع‌بندی
یک اتصال VPN یک اتصال امن بین شما و اینترنت برقرار می‌کند. از طریق VPN، تمام ترافیک داده شما از یک تونل مجازی رمزگذاری‌شده عبور می‌کند. این تونل:
- آدرس IP شما را هنگام استفاده از اینترنت مخفی می‌کند، و مکان شما برای دیگران قابل مشاهده نیست.
- اتصال VPN را در برابر حملات خارجی امن می‌کند، زیرا تنها شما به داده‌های تونل رمزگذاری‌شده دسترسی دارید و کسی دیگر نمی‌تواند آن‌ها را مشاهده کند.
- امکان دسترسی به محتوای محدود جغرافیایی از هر نقطه جهان را فراهم می‌کند. بسیاری از پلتفرم‌های استریمینگ در همه کشورها در دسترس نیستند، اما با VPN می‌توانید به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
