مقدمه: کارت رایزر چیست
به دنیای فناوری اطلاعات تجهیزات شبکه خوش آمدید، جایی که هر جزء، نقش منحصر به فرد خود را در تضمین عملکرد روان سیستم کامپیوتری شما ایفا می‌کند. در ابتدا یادآور شوم که این مطلب آموزشی مناسب علاقمندان حوزه سخت افزار کامپیوتر، تجهیزات شبکه و سخت افزار سرور بوده و می تواند شناخت شما عزیزان را در خصوص یکی از اصلی ترین قطعات سرور بخوبی افزایش دهد. موضوع بحث امروز یکی از قطعات کامپیوتری است که اغلب نادیده گرفته شده اما بسیار حیاتی است – رایزر کارت.
کارت رایزر یک قطعه سخت‌افزاری است که برای توسعه سخت افزار و یا تغییر جهت اتصال سخت افزارهای کوچک تر در داخل یک کامپیوتر یا سرور استفاده می‌شود. این کارت به طور خاص برای کمک به نصب کارت‌های توسعه (Expansion Card) مانند کارت‌های گرافیک، صدا، شبکه و غیره در فضاهای محدود طراحی شده است، به خصوص در کیس‌های کامپیوتر که ارتفاع یا فضا برای نصب عمودی کارت‌ها محدود است.
Riser Card به طور معمول به اسلات‌های PCIe یا PCI روی مادربورد متصل شده و به کارت‌های توسعه اجازه می‌دهد به صورت افقی یا در زاویه‌ای متفاوت نسبت به مادربورد نصب شوند. این امر به صرفه‌جویی در فضا و افزایش تعداد کارت‌های توسعه‌ای که می‌توان در یک سیستم استفاده کرد، کمک شایانی می‌کند.
کارت Riser در سخت افزار سرور، کامپیوترهای کوچک و برخی از رایانه‌های گیمینگ که فضای داخلی محدودی دارند، کاربرد دارند. همچنین در استخراج ارزهای دیجیتال (مانند بیت‌کوین و اتریوم) که نیاز به نصب چندین کارت گرافیک در یک سیستم دارند، بسیار رایج هستند.
رایزر کارت دقیقاً به چه چیزی گفته می شود
کارت رایزر در دنیای سخت افزار کامپیوتر به یک برد مدار چاپی اشاره دارد که اسلات‌های توسعه (درگاه) بیشتری برای مادربورد فراهم می‌کند. این قطعه به عنوان یک افزونه عمل کرده و ارتباط بین مادربورد و دستگاه‌های جانبی را ممکن می‌سازد. این جزء کوچک، با وجود اندازه کوچک خود، ارزش زیادی در افزایش کارایی یک سیستم کامپیوتری دارد.
رایزر به یک اسلات مادربرد متصل شده و امکان اضافه کردن کارت‌ها یا دستگاه‌های جانبی اضافی را فراهم می‌کند. این دستگاه‌ها می‌توانند کارت گرافیک، کارت صدا یا کارت شبکه باشند. Riser در واقع در نقش یک واسطه عمل کرده و فاصله بین مادربورد و این قطعات اضافی را پر نموده و حتی امکان تبدیل یک اسلات مادربورد به چند اسلات را فراهم می کند که هر اسلات پذیرای دستگاه های جدیدی خواهد بود.
کاربردهای مرسوم کارت Riser
افزایش قابلیت گرافیکی سیستم
یکی از کاربردهای اصلی کارت رایزر، افزایش قابلیت های گرافیکی سیستم است. با امکان افزودن یک یا چند کارت گرافیکی به سیستم، رایزر کارت می‌تواند به طور قابل توجهی عملکرد بصری یک سیستم کامپیوتری را بهبود ببخشد. این امر به ویژه برای گیمرها و طراحان گرافیک که نیاز به پردازش گرافیکی بالا دارند، بسیار مفید است.
افزایش قابلیت صوتی سیستم
علاوه بر بهبود گرافیک، کارت Riser همچنین در افزایش فابلیت های صوتی و بهبود کیفیت صدای سیستم نیز کمک می‌کند. با تسهیل اضافه کردن یک یا چند کارت صدا به سیستم، رایزر کارت می تواند کمک شایانی به ارائه خروجی صوتی بهتر نماید. این ویژگی برای تولیدکنندگان موسیقی و هر کسی که در کارهای مرتبط با صدا مشغول است، بسیار مفید است.
توسعه اتصالات شبکه
یکی دیگر از کاربردهای مهم Riser Card مخصوصا در حوزه تجهیزات شبکه و قطعات سرور، توانایی آن برای بهبود اتصال شبکه است. افزودن یک کارت شبکه از طریق رایزر می‌تواند اتصالات اینترنت و شبکه محلی سیستم را بهبود بخشد. این امر در دنیایی که برقراری اتصالات بیشتر بسیار حائز اهمیت است، بسیار مفید خواهد بود.
تعاریف اولیه
کارت‌های PCIe
کارت‌های PCIe (Peripheral Component Interconnect Express) انواع مختلفی دارند و برای افزودن قابلیت‌های جدید به سیستم های کامپیوتری مورد استفاده قرار می گیرند. این کارت‌ها می‌توانند شامل کارت‌های گرافیک، کارت‌های صدا، کارت‌های شبکه و غیره باشند.
براکت
براکت‌ها برای نصب صحیح بخش های توسعه ای استفاده می‌شوند. این قطعات برای نگه‌داشتن صحیح کارت‌ها و ماژول ها در جای خود و جلوگیری از جابجایی آنها در حین کار سیستم ضروری هستند.
مشکلات احتمالی هنگام افزودن قطعات به کامپیوتر و سرور
تطابق و سازگاری
یکی از مشکلات اصلی ممکن است عدم تطابق کارت رایزر با مادربورد باشد. حتماً اطمینان حاصل کنید که کارت‌های رایزر و PCIe با مادربورد و کیس سرور شما سازگار هستند.
پیکربندی بایوس (BIOS)
ممکن است نیاز به به‌روزرسانی بایوس و پیکربندی تنظیمات سخت‌افزاری جدید داشته باشید تا کارت‌های جدید به درستی شناخته و کار کنند.
فضا و تهویه
افزودن کارت‌های جدید ممکن است فضای داخلی کیس را محدود کند و بر تهویه تأثیر بگذارد. حتماً مطمئن شوید که فضای کافی برای نصب کارت‌های جدید و جریان هوا برای خنک‌سازی وجود دارد.
نیاز به تغییرات فیزیکی
ممکن است نیاز باشد که براکت‌ها را تغییر دهید یا تنظیمات فیزیکی دیگری انجام دهید تا کارت‌های جدید به درستی نصب شوند.
مصرف انرژی
هر قطعه یا کارت جدیدی که به سیستم کامپیوتری خود اضافه می‌کنید برای فعالیت به انرژی نیاز خواهد داشت. حتما بررسی کنید که منبع تغذیه (Power Supply) سیستم شما می‌تواند نیازهای برق کارت‌های جدید را برآورده کند.
پیکربندی و تنظیمات
پس از نصب کارت‌های جدید، ممکن است نیاز به پیکربندی و تنظیمات نرم‌افزاری داشته باشید. مطمئن شوید که درایورها و نرم‌افزارهای مربوطه را به درستی نصب و پیکربندی کرده باشید.
نکات کلیدی در استفاده از کارت Riser
تفاوت شاسی‌ها
تعداد رایزرها و پیکربندی آنها می‌تواند بین شاسی‌های مختلف یک مدل سرور متفاوت باشد. بطور مثال یک سرور Dell R620 با ۸ درایو ممکن است پیکربندی رایزر متفاوتی نسبت به یک سرور Dell R620 با ۴ درایو داشته باشد.
فعال‌سازی کارت رایزر با پردازنده دوم
برخی سرورها تنها در صورت نصب پردازنده دوم از رایزرهای اضافی پشتیبانی کرده و یا آنها را فعال می‌کنند. این مسئله به ویژه در مورد سرورهای با Drive های بیشتر صدق می‌کند.
شناسایی Riser وابسته به پردازنده
برای شناسایی اینکه کدام رایزر توسط کدام پردازنده کنترل می‌شود، باید به نوشته‌های روی رایزر توجه کنید. اگر روی یک رایزر عبارت “CPU2” نوشته شده باشد، آن رایزر تنها در صورتی قابل استفاده است که پردازنده دوم نصب شده باشد.
